In mijn blog “Hoe zelfreflectie jou helpt” ga ik in op het begrip reflecteren en hoe dit jou kan helpen.
Je bent leidinggevende en je bent eigenlijk op zoek naar iets wat je verder kan helpen zonder dat je investeert in een training of opleiding. Er is een krachtige manier om te leren en te veranderen zonder dat je hoeft te investeren in een training of opleiding. Ik heb het over reflectie of zelfreflectie. Dit is één van de krachtigste mogelijkheden om te leren en te veranderen.
Daardoor ga je eigenlijk automatisch ook beter presteren en dat willen we als leidinggevenden toch allemaal? Door rustig te gaan zitten en eens goed en nauwkeurig in de spiegel te kijken naar wat goed en minder goed ging leer je enorm. Je leert van wat er goed ging(want dat kun je vaker doen) en je leert van wat er minder goed dan wel fout ging( want dat ga je een volgende keer anders doen). Want je leert niet van de ervaring maar je leert van de reflectie op deze ervaring. Je groeit in je leiderschap. Ook helpt reflectie je zaken in het juiste perspectief te plaatsen. Maar als het ons dan zoveel oplevert, waarom doen we het dan niet elke dag?
Wel doen
Ik schat in dat iedere leidinggevende in de gelegenheid is om de tijd vrij te maken om te reflecteren op zijn of haar eigen handelen en de effecten daarvan. Hierdoor kun je in relatief korte tijd veel leren. Eigenlijk is het dus helemaal niet slim om jezelf deze mogelijkheid te onthouden. Maar hoe vaak realiseren we onszelf dat het nodig is om te reflecteren? Hoe vaak doe jij dat?
Wanneer je af en toe een paar minuten neemt om terug te kijken op je eigen handelen en het effect daarvan, kan je in een korte tijd veel leren. Het is dus zonde om jezelf dit te ontzeggen. We realiseren ons het alleen te weinig. Reflectie maakt je namelijk heel bewust van wat je doet. Dit maakt aan de ene kant dat je meer kan genieten van successen, waar we normaal niet zo bij stil staan. Dit motiveert enorm. Aan de andere kant leer je juist van de dingen die minder goed gingen.
Maak tijd vrij
Zelf ben ik iemand die regelmatig reflecteert. Dat doe ik op de meest vreemde momenten of plaatsen. In de auto bijvoorbeeld als ik een gesprek heb gehad of (en vooral) tijdens mijn dagelijkse wandeling. Bij mij gaat het eigenlijk vanzelf. Wat ging goed? Wat ging er minder? Hoe kan ik dit de volgende keer beter doen? Ik leer graag en ben ervan overtuigd dat ik nog lang niet ben uitgeleerd en daarbij vind ik ook dat ik voor mezelf de lat best steeds een beetje hoger mag leggen. Het kan altijd beter.
Dan ontkom je niet aan reflecteren en dat is ook helemaal niet erg. Ik heb gemerkt dat het reflecteren mij het beste afgaat en het meeste oplevert wanneer ik het kort na een gebeurtenis doe. Dus kort na een gesprek of kort na een training. En als ik wat ook weleens voorkomt een dag van afspraak naar afspraak ren dan schrijf ik snel tussendoor een paar steekwoorden op. Dat helpt mij enorm om later goed terug te kijken. Misschien geldt dat voor jou als leidinggevende met een overvolle agenda ook wel. En is het ook voor jou een uitdaging om tussendoor de tijd te vinden om even te gaan zitten voor een reflectiemoment.
Maar doe het wel want het levert je zoveel op. Het maakt je leven uiteindelijk makkelijker, omdat je snel leert. Je merkt binnen afzienbare tijd resultaat. En het kan zomaar zijn dat je ook nog eens versteld staat van je successen, waar je je eerst weinig bewust van was. Dus doodzonde om het niet te doen, toch?
Zo vaak als mogelijk is
Niet voor iedereen is het gemakkelijk om naar jezelf te kijken. Naar wat je deed, wat daarvan het effect was en wat je daarbij voelde. Misschien gaat het jou goed af. Wees daar dan blij mee en blijf het vooral toepassen. Maar voor een groot aantal leidinggevenden is reflecteren of zelfreflectie helemaal niet zo eenvoudig. Niet iedereen kan gemakkelijk terugkijken en voor zichzelf op een rijtje zetten wat wel of niet goed ging en waarom. Het is soms ook niet leuk, omdat het je kan confronteren met zaken die je nog niet zo goed kunt. Of misschien helemaal nog niet kunt.
Dat kan een drempel opwerpen. Maar als je in de gaten houdt dat iedereen zijn mindere kanten heeft en niemand helemaal perfect is dan hoeft het je niet te weerhouden. Als je je hierover heen zet en in gedachten houdt dat je er van kunt leren dan gaat reflecteren je juist helpen. Degenen die heel bewust werken aan hun persoonlijke groei en ontwikkeling zijn eerder geneigd om zelfreflectie toe te passen. Heb je dit minder, probeer het dan bewust in te bouwen. Maak er dan heel bewust tijd voor. In ons veelal drukke (leidinggevende)bestaan slokken de waan van de dag, agenda’s, actielijstjes en iedereen die van alles aan ons vraagt ons op.
Momenten van rustig gaan zitten en nadenken zijn schaars. Je moet ze tegenwoordig zelf inplannen anders komt er van reflectie weinig terecht, al vind je het nog zo belangrijk. Je hebt er simpelweg de rust en ruimte niet voor. Belangrijk dus om een bewuste keuze te maken en deze tijd voor jezelf te claimen. En in je agenda op te nemen. Doen!
Minstens 1 keer per week
Hoe vaak jij tijd gaat inruimen voor zelfreflectie is natuurlijk helemaal aan jou. Ik wil je echter wel waarschuwen. We zijn snel geneigd om te denken dat 1 keer reflecteren per week wel voldoende is. Maar is dat ook zo? Of gaat het daar al mis>? Onze hersenen zijn er niet op gemaakt langere tijd details te onthouden. Als je op vrijdag terugdenkt aan maandag en wat je toen ook alweer precies gedaan hebt in dat gesprek met mijnheer Janssen en welk effect dat had, is dit bijna niet meer terug te halen.
Het blijft dan bij globale overpeinzingen en dat maakt de kracht van reflectie een heel stuk minder. Terwijl als je meteen na een moment of anders dagelijks terugkijkt, het nog vers in je geheugen zit en je heel goed kunt aangeven wat er goed en minder goed ging. Dagelijkse reflectie is dus aan te raden. Gewoon omdat het leereffect dan vele malen groter is.
Hoe zelfreflectie jou helpt
Als je persoonlijke groei en leren hoog in het vaandel hebt staan gaat reflecteren je helpen. Ook als je af wilt van zaken waar je steeds tegen aan loopt is reflectie een probaat middel. Als je van jezelf weet waar je aan wilt werken dan kun je ook veranderen. Als je niet meet, verandert er namelijk niets. Meten zorgt voor bewustwording en helpt je om te leren van je eigen ervaringen. Dat is wat reflectie doet. Wil jij concreet aan de slag met zelfreflectie? Hieronder vast een paar tips die je op weg kunnen helpen. Misschien helpt het jou en wordt reflecteren gemakkelijker.
Begin niet te groot: pak bijvoorbeeld één moment op de dag en kijk hierop terug. Bijvoorbeeld een gesprek, een vergadering, een presentatie, een projectoverleg. Begin klein.
Gebruik steeds dezelfde vragen die je aan jezelf stelt: je kan bijvoorbeeld de volgende vragen gebruiken als leidraad: wat ging er goed? wat ging er minder goed? wat deed ik precies? wat was daar het effect van? wat kan ik de volgende keer anders/beter doen?
Kies een vast moment
Kies één moment op de dag dat je even stilstaat. Bij voorkeur een vast moment op de dag. Dit helpt je om te wennen aan een nieuwe routine in je dagelijkse leven. Zelf vind ik vlak na het avondeten erg fijn. Maar jij kunt andere voorkeuren hebben. Maar kies een vast moment in je agenda om elke dag even stil te staan en terug te kijken. Kies hiervoor een moment wanneer je echt even rust hebt. Dus niet midden op de dag in alle hectiek, maar bijvoorbeeld aan het einde van je werkdag, in de auto naar huis of ‘s avonds na het 8 uur journaal.
Zoals ik hierboven al schreef: maak het een routine en maak het laagdrempelig voor jezelf. Het moet niet iets worden waar je dagelijks tegenop ziet. Dan is het effect nihil. Zorg dat het een dagelijkse routine wordt. Laat reflecteren, net als tandenpoetsen, een volstrekt normaal onderdeel worden van je dagelijkse leven. Dan kost het je weinig tijd en energie.
Lukt het jou?
Lukt het jou om regelmatig te reflecteren? Leuk als je deelt hoe jij dit doet en wat het je oplevert. Anderen kunnen hiervan leren, dus alvast bedankt voor je bijdrage!
Wil je onder mijn begeleiding stappen zetten bij het reflecteren? In mijn online training “Duurzaam Leiderschap” gaat het onder andere over reflecteren. Kijk hier voor meer informatie en je inschrijving.
Omdat leiding geven vooral leuk is!
Ik geloof in de uitspraak “Je kunt pas leiding geven aan anderen als je leiding kunt geven aan jezelf”.
Leiderschap begint bij het écht kennen van jezelf. Als mens én als leider. Weten waar je talenten zitten maar ook weten op welke gebieden je (nog) tekortkomt en waar dus ontwikkeling mogelijk is.
Duurzaam Leiderschap gaat uit van het écht kennen van jezelf. Want als jij jezelf kent dan kun je werken vanuit focus, verbinding en vertrouwen. Dan geef je je intuïtie ruimte om onderdeel te zijn van je mens zijn én van je leiderschap.
Met mijn online trainingen train ik leidinggevenden in het onderwijs om meer vanuit de gedachten achter Duurzaam Leiderschap te werken. Om focus, verbinding, vertrouwen en intuïtie een plaats te geven in hun dagelijks handelen.
Als jij duurzaam leiding geeft dan herken én erken jij jezelf als mens en als leider zodat anderen zich ontwikkelen door wie jij bent.
