Leiderschap en keuzestress. Het is voor heel veel leidinggevenden lastig om keuzes te maken. Misschien merk je dat zelf ook wel?. Waarom kan het voor iemand moeilijk zijn om keuzes te maken? Waar heeft dat mee te maken en welke gevolgen heeft het? In dit blog stel ik twee manieren aan de orde die het makkelijker maken om keuzes te maken. De eerste manier is om bewust keuzes te maken. De tweede manier is om onbewust keuzes te maken. Bij deze tweede manier maak je gebruik van je intuïtie om de voor jou op dat moment juiste keuze te maken.
Bewust een keuze maken
Dit doe je als het goed is het vaakst. Je hebt een doel waar je naar toe wilt en de weg daar naar toe vraagt om het maken van keuzes. Of het nu gaat om meer omzet of om een verandering in je organisatie. Steeds vraagt het keuzes van jou als leidinggevende.
Bepaal je doel. Wat wil je nu eigenlijk? Welke kant ga je op? Als je het antwoord op dit soort vragen helder hebt kun je pas in het keuzeproces gaan zitten. Daarvoor heeft dat nog helemaal geen zin omdat het dan niet uitmaakt welke keuze je maakt. Als je niet weet waar je naar toe wilt, maakt het ook niet uit welke afslag je neemt. Besluit daarom allereerst wat je wilt bereiken.
Mogelijkheden
Schrijf je mogelijkheden op: Dit onderdeel in het denkproces zorgt er voor dat je heel bewust bezig bent met welke opties er zijn. Door hier heel zorgvuldig over na te denken kan het zomaar zijn dat je nieuwe mogelijkheden ontdekt. Zaken waar je eerst niet eens aan gedacht hebt. Hierdoor worden je keuzemogelijkheden groter.
Vervolgens ga je aan de slag met de volgende stap. Schrijf voor jezelf eens op wat de voor een nadelen zijn van de verschillende mogelijkheden die je bij stap 2 hebt opgeschreven. Een simpel voorbeeld: Je gaat een nieuwe auto kopen. De keuze gaat nog tussen twee merken en types. De Mercedes is een stuk ruimer, sneller en ziet er mooi uit. Maar als je deze auto koopt kun je niet op vakantie en al zeker niet naar de wintersport. De Opel is een wat kleinere auto en ook mooi, minder ruim maar je kunt als je deze Opel koopt wel op vakantie en ook de wintersport is nog mogelijk. Lastige keuze wellicht? Schrijf voor jezelf eens de argumenten voor de ene keuze of voor de andere keuze op. Doe dat ook met de argumenten tegen. Door dit te doen krijg jij inzicht in wat voor jou belangrijk is.
Keuze maken
Op basis van de bovenstaande drie stappen ben jij heel goed in staat om een weloverwogen en beargumenteerde keuze te maken. In welk vraagstuk dan ook. Zelf gebruik ik bovenstaande werkwijze met enige regelmaat. In het begin vraagt het het nodige nadenkwerk maar ik merk bij mezelf dat ik er steeds handiger in word en het zelfs leuk begin te vinden; Overigens is bovenstaande werkwijze ook leuk om eens samen met je team te doen. Je zult merken dat je team dit waardeert en het zorgt meteen voor een grotere betrokkenheid bij de uiteindelijke keuze die je maakt.
Onbewust een keuze maken
Een tweede manier om keuzes te maken is dat wat ik noem onbewuste keuzes maken. De Nederlandse onderzoeker Ap Dijksterhuis is heel helder als het gaat over keuzes maken: slaap er eerst rustig een nachtje over. Eigenlijk zegt hij daarmee dat het goed is om te luisteren naar je onderbewuste. Naar je intuïtie. Dijksterhuis doet onderzoek naar het onderbewuste en het blijkt dat deze hersenfunctie veel krachtiger is dan de bewuste.
Het is dan ook zaak om dit je onderbewuste de ruimte te geven en dat kun je dus doen door er een nachtje over te slapen. Een andere en veel gehoorde manier is “het onderbuikgevoel”. Veel mensen ervaren fysiek wat voor hen de mogelijkheden zijn en uiteindelijk de beste keuze is. Lees het voorbeeld hieronder maar eens.
Probleem
Vergelijk het met deze situatie. Je zit op je werk te worstelen met een probleem en je komt er niet uit. Je gaat niet helemaal tevreden ’s avonds naar huis en onderweg naar huis merk je dat je nog steeds na zit te denken. Je weet dat wanneer je thuis komt je aandacht in beslag genomen wordt door je vrouw en kinderen. Je vrouw heeft zich uit gesloofd voor een heerlijk diner en je kinderen willen ook van alles van je. Het wordt een gezellige avond maar het wordt wel laat.
De volgende dag kom je op je werk en ineens zie je de juiste keuze voor het probleem waar je zo mee worstelde. Je onderbewuste is gewoon doorgegaan met het bedenken van een oplossing voor jouw vraagstuk en manifesteert dat op deze manier aan jou. Terwijl jij in je gedachten met hele andere dingen bezig was.
Je gevoel
Als jij als leidinggevende een keuze moet maken is er vaak niet echt sprake van een oplossing. Wel heb jij sterk het gevoel dat een van de keuzes gewoon de beste is. Voor jou is het dan zaak om daar vervolgens gewoon op te vertrouwen. Je hebt je keuze gemaakt. Je hebt alles afgewogen dan wel vertrouwd op je intuïtie dus waar hebben we het nog over? Nu je weet dat ook je onderbewuste heel goed in staat is om jou te adviseren in de te maken keuzes is het misschien goed om daar ook op te vertrouwen.
Is er een beste manier?
Mijn mening is dat er niet echt een beste manier is om keuzes te maken. De een zal zich goed voelen bij de bewuste manier. De ander is een voorstander van het nog een nachtje slapen over een keuze die je moet maken. Zeker voor jou als leidinggevende is het van belang dat je jezelf goed voelt bij de keuze die je maakt of de beslissing die je neemt. Misschien is het wel goed om gewoon allebei de manieren te gebruiken. Het staat je helemaal vrij.
Zelf heb ik de laatste jaren geleerd om steeds meer op mijn gevoel te vertrouwen. Ik laat mijn intuïtie het werk doen en baseer daarop mijn beslissingen en keuzes. Dat bevalt me prima. Neemt niet weg dat het voor jou anders kan zijn. Dus mijn advies: doe ze allebei. Schrijf je probleem uit volgens de eerste manier, slaap er dan een nachtje over en maak dan een keuze. Wat als de keuzes niet overeenkomen? Vertrouw dan op je gevoel.
Mijn ervaring
Mijn ervaring is dat dit overigens niet vaak voorkomt. Als je op basis van stap 1 ziet dat een keuze duidelijk beter is, zul je hier ’s ochtends heus niet op terugkomen. En als dat verschil tussen keuze 1 en 2 er niet of nauwelijks is op basis van rationele overwegingen, kun je net zo goed op je gevoel afgaan.
Ook de wetenschap doet een duit in het zakje wanneer het gaat over het maken van keuzes. Met name in de psychologie is er onderzoek naar gedaan. Uit dat onderzoek blijkt dat we beter op onze intuïtie kunnen vertrouwen als de keuzes moeilijker worden. Moeilijke keuzes of beslissingen laten zich lastig vangen in cijfers of andere feitelijke gegevens. Vooral omdat je de consequenties moeilijk kunt overzien. Daarom is het in het geval van complexe keuzes raadzaam om op je gevoel af te gaan.
Waarom is het lastig om een keuze te maken?
Voor veel leidinggevenden is het lastig om keuzes te maken. Hoe komt dat? Daar zijn een aantal redenen voor.
We zijn bang dat we de verkeerde keuze maken. Eigenlijk is dit vrij logisch. Ik kan me goed indenken dat je bang bent om een verkeerde keuze te maken. Maar kies wel. Maak die keuze. Want geen keuze maken is ook een keuze. En is dat goed voor je organisatie? Denk het niet. Herinner jezelf er bovendien aan dat een keuze niet voor altijd is. Je kunt er altijd op terugkomen als je achteraf ziet dat de keuze die je gemaakt hebt niet de ideale keuze voor jou of je organisatie is.
Mensen willen eigenlijk zekerheid dat hun keuze de juiste is. Dit komt veel overeen met de eerste mogelijkheid. Maar je weet heel goed dat die zekerheid niet gegeven kan worden. Een keuze is goed of fout. Pakt goed uit of verkeerd. Daar is van te voren geen zekerheid over te geven. Veel mensen zijn op zoek naar die zekerheid. Bij het maken van keuzes is die zekerheid er niet. Wat de juiste keuze is, hangt af van jouw voorkeuren en die zijn natuurlijk heel persoonlijk. Wat voor mij een goede keuze is, hoeft voor jou niet de goede keuze te zijn.
Leiderschap en keuzestress
Realiseer je steeds dat een perfecte keuze niet bestaat. Aan elke keuze die je als leidinggevende maakt kleven voor- en nadelen. Als je een nieuwe televisie wilt kopen is het heel vervelend om de perfecte te willen kopen .Goed genoeg is beter dan perfect. Er bestaan duizenden verschillende modellen van televisies. Met allemaal hun eigen specificaties. Hoe maak je hierin de perfecte keuze? Onmogelijk. Kies daarom voor een televisie die voor jou volstaat en wees daar tevreden mee. Dan heb je toch de voor jou perfecte televisie? Uit onderzoek blijkt dat als jij jezelf realiseert dat een perfecte keuze niet bestaat dit het keuzeproces vergemakkelijkt, dat je daarom minder stress ervaart en bovendien achteraf tevreden bent over je keuze.
Wat geldt voor jou?
Met wat ik hierboven heb geschreven kan het maken van keuzes voor jou al een stuk makkelijker worden. Voor sommige mensen blijft het echter lastig. Als jij je daar in herkent, kan ik je daar bij helpen. Ik help je dan niet alleen met het maken van keuzes maar het belangrijkste resultaat is dat jij op jezelf durft te vertrouwen als het maken van keuzes aan de orde is. Zodat je in der toekomst zelf de juiste keuzes kunt maken. Als dit is wat je wilt neem dan gerust contact met me op.
