In het blog “Leiding geven is soms net skiën” trek ik de parallel tussen leiderschap en het al dan niet (meer) kunnen skiën. Ik zie namelijk overeenkomsten die ik jullie niet wil onthouden. Omdat ik vind dat leiderschap niet iets statisch is. Leiderschap heeft behoefte aan onderhoud en soms een stevige update.
Zoeken naar het bekende
Vrij recent ben ik met mijn zonen en een goede vriend van hen gaan skiën. We gingen naar Saas Gründ in Zwitserland. Omdat we daar al vaker zijn geweest en dus vertrouwd zijn met alles wat het dorp heeft en ons kan bieden. Bijkomend voordeel is ook dat de skipistes bekend zijn. Daardoor komen we ook op dat gebied niet voor onverwachte verrassingen te staan.
Zoals wel vaker als het gaat om vakanties was de voorpret al de moeite waard. Het je kunnen verheugen op iets wat in het verschiet ligt is gewoon leuk. Na een voorspoedig verlopen heenreis en het compenseren van een niet benutte nachtrust gingen we monter en vol goede moed een skipas aanschaffen om heerlijk te gaan skiën. De zon scheen uitbundig, het waaide nauwelijks en de pistes lagen er uitnodigend bij. Het leek of er aan alle voorwaarden voor een fijne skimiddag was voldaan.
Terug naar eerder
Om deze introductie in de juiste context te plaatsen neem ik jullie kort mee naar december 2015. Ook toen leek alles wat ik hierboven schreef van toepassing. Alleen was de sneeuwkwaliteit toentertijd verre van ideaal. Of dat de oorzaak was van mijn val tijdens het skiën, zal ik nooit weten. Wat ik wel weet is dat de val leidde tot één van de pijnlijkste middagen in mijn leven. Uiteindelijk bleek in het ziekenhuis dat mijn heup uit de kom was geschoten. Een operatie volgde en door de Franse artsen werd een ziekenhuisopname van 4 weken in het vooruitzicht gesteld. Niet echt een wenkend perspectief.
Naar het heden
Terug naar het heden. Ondanks de op het oog prima voorbereiding en de welhaast niet beter kunnende omstandigheden lukte het skiën maar moeizaam. Het ging wel maar ik merkte dat de techniek me op verschillende momenten in de steek liet. Iets wat ik na mijn ongeval al vaker had gemerkt. Toen heb ik er geen aandacht aan besteed maar nu, na twee jaren waarin we niet zijn gaan skiën vanwege de Coronapandemie, kwamen mijn skikwaliteiten of eigenlijk het missen ervan pijnlijk naar voren.
Niets van wat voor het ongeval vanzelfsprekend was leek ik nog te beheersen. Mijn benen voelden als pap en het maken van bochtjes was een nachtmerrie. Om over het op een behoorlijke snelheid skiën maar niet te spreken. Het voelde of er een enorme angst door mijn lijf spookte die zo beklemmend was dat ik de meest basale technieken van het skiën compleet leek te zijn vergeten.
Mogelijke oorzaken
Ik weet het op dat moment nog aan mijn vermoeidheid. Een nacht autorijden verteer ik op mijn leeftijd nu eenmaal moeilijker als toen ik wat jonger was. Dus ik was er eigenlijk van overtuigd dat het de volgende dag wel beter zou gaan.
Dus de volgende dag vol goede moed al met een van de eerste liften naar boven. Hoopvol gestemd want zo slecht als gisteren zou het vandaag toch niet gaan? Ik had een fatsoenlijke nachtrust achter de rug. De zon scheen nog steeds volop en het was wederom windstil.
Maar ondanks dat ging het skiën voor mijn gevoel nog beroerder dan de dag ervoor. Balend als een stekker zocht ik na een voor mijn doen korte afdaling het restaurant op en ging daar behoorlijk gefrustreerd zitten. Tijdens een nergens naar smakende maar wel warme kop cappuccino overdacht ik wat me overkwam.
Gesneden koek
Wat tot voor een jaar of 6 geleden nog gesneden koek was, leek dit jaar niet meer te werken. Het skiën ging zo moeizaam dat ik niet meer verder kon. Of anders geformuleerd: wilde ik niet dat me nog eens overkwam wat me 6 jaar geleden is overkomen dan kon ik voor mijn eigen veiligheid maar beter stoppen.
Maar stoppen met skiën? Dat nu nog niet, daarvoor vind ik het veel te leuk. Dus, als ik iets wel wil wat ik niet meer lijk te kunnen, wat doe je dan? En nog steeds zittend achter die inmiddels toch opgedronken kop cappuccino bedacht ik me dat er maar 1 oplossing was. Ik had hulp nodig. Iemand die mij weer de skills en vooral het vertrouwen geeft om weer net als voor die val in 2015 naar beneden te kunnen skiën.
Zo gezegd, zo gedaan. Ik boekte een privé ski-les van twee uur om het vertrouwde gevoel weer terug te krijgen.
Misschien vraag je jezelf al een paar alinea’s af wat dit verhaal nu met jou en jouw leiderschap te maken heeft? Ik vind dat er overeenkomsten zijn. Veel overeenkomsten die voor mij zo duidelijk zijn dat ik er niet omheen kon en wilde. Dat is ook de reden dat dit blog er nu ligt.
Leiding geven is soms net skiën
Leidinggevenden in het onderwijs krijgen steeds meer op hun bordje. Maatschappelijke en ook onderwijsinhoudelijke ontwikkelingen maken dat het takenpakket van de schoolleider de afgelopen jaren alleen maar is uitgebreid. Feitelijk is het zo goed als ondoenlijk om alle aspecten van het leiding geven aan een schoolorganisatie in één persoon te verenigen. Laat staan dat die ene persoon alle aspecten zou moeten beheersen. Dat maakt leidinggevenden angstig. Om tekort te schieten.
Toch zie ik dat nog wel gebeuren. Ik zie nog steeds dat schoolleiders, soms wanhopig, proberen om alle ballen in de lucht te houden. Dingen doen die ze misschien hebben beheerst maar doordat ze er niet elke dag mee geconfronteerd worden, nu niet meer beheersen. De vaardigheid die er eens was, is er nu niet meer. Ook dat kan angst opleveren. Je kon het toch? Hoe kan het dat je het nu niet meer kunt? Welke oorzaken zijn er?
Controle
Aan de andere kant zijn er schoolleiders die ondanks dat ze bepaalde aspecten niet of niet voldoende beheersen toch de indruk geven dat ze controle hebben. Alsof er niets aan de hand is. Deze schoolleiders willen voor zichzelf niet erkennen dat ze ergens tekortschieten en houden naar de buitenwereld liever de schijn op dat er niets aan de hand is. Ze gaan gewoon door. Ook daar ligt angst aan ten grondslag. Angst om het persoonlijk leiderschap te pakken en in actie te komen.
Deze laatste groep is eigenlijk alleen maar bezig om zichzelf voor de gek te houden. Dat daarmee hun persoonlijke ontwikkeling en mogelijk zelfs de schoolontwikkeling in gevaar komt, komt in hen niet op. Als dit aan de hand is dan is er eigenlijk maar één oplossing en dat is hulp zoeken. Zoeken naar iets of iemand die je kan helpen om weer stevig in het zadel te zitten. Om weer meer te kunnen dan op dit moment. Om je vaardigheden terug te vinden of uit te breiden.
Weg met de angst
Net als mijn privé ski-les die inmiddels heeft plaatsgevonden. Ik ski weer als vanouds. De angst en het door de angst ontbreken van het vertrouwen in mijn eigen (ski) kwaliteiten, is volledig weg. Ik zie mijn (ski) toekomst zonnig tegemoet. Maar er was wel een flinke ingreep voor nodig!
Ik gun iedere leidinggevende in het onderwijs dezelfde ervaring die ik ook had. Erkennen dat je ergens in tekort schiet, dat je iets niet meer kunt is geen falen. Het is een teken van (persoonlijk) leiderschap om dat aan jezelf toe te geven.
Gun jezelf te leren
En vervolgens volop genieten van het moment wanneer je het jezelf gunt om te leren. Omdat leren leidt tot groter vertrouwen en tot meer en grotere vaardigheden. Vaardigheden die onmiddellijk toepasbaar zijn in de praktijk. Of dat nu op de piste is, zoals in mijn geval, of in jouw leiderschap maakt dan niets uit.
Wil jij je eigen privéles boeken? Kijk dan eens hier naar de mogelijkheden. Omdat Duurzaam Leiderschap jou helpt om leiding geven (weer) leuk te vinden.
