Luisteren als basis voor besluitvorming. De relatie tussen goed luisteren en besluitvorming wordt niet zo vaak gelegd. Toch is dat niet zo logisch want door goed te luisteren maak jij als leidinggevende wel degelijk het verschil.
Om maar eens direct een grondig misverstand op te ruimen.
Goed luisteren is wel degelijk een belangrijke vaardigheid voor leidinggevenden. Hoe luisteren werkt en wat het effect is van luisteren op betere en duurzamere besluitvorming lees je in dit blog.
Luisteren als basis
In een eerder blog van mijn hand ´Wat je hoort ben je zelf!´ heb ik besproken hoe jouw drijfveer invloed heeft op wat jij hoort en welke acties jij daaraan koppelt. Daarmee schreef ik ook dat luisteren voor jouw leiderschap een onmisbare vaardigheid is. Luisteren staat als het ware aan de basis van jouw leiderschap omdat jij als leider eerst moet weten wat er in je team en je school speelt alvorens je handelt. Als leider moet je op de hoogte zijn van o.a. het wel en wee van de medewerkers, wat er gebeurt en niet gebeurt in je team en in de groepen, welke krachten er spelen in je organisatie. Enzovoorts
Als jij totaal geen weet hebt van bovengenoemde processen dan kun jij je functie als leidinggevende niet uitoefenen. Je hebt informatie nodig om je een beeld te vormen. Je hebt informatie nodig om voor jezelf te bepalen wat er aan de hand is. En je hebt informatie nodig om te bepalen wat werkelijkheid is en wat gefantaseerd wordt. Wat is relevant en wat is onzin?
Door te luisteren ben jij in staat om de informatie die je krijgt te schakelen. Te bepalen wat waar hoort en welk belang de informatie heeft voor jou of voor je organisatie. Door te luisteren verkrijg jij inzicht en dat inzicht is nodig om vervolgstappen te bepalen. Of om besluiten te nemen en leraren en andere medewerkers te motiveren en te laten groeien.
Verschillende manieren van luisteren
Luisteren doe je op verschillende manieren. De eerste soort luisteren die ik in dit verband wil benoemen is in feite ‘niet-luisteren’. Je bent wel fysiek aanwezig maar je bent er niet bij met je aandacht. Het gesproken woord, de informatie en de emotie van de ander gaan volkomen langs je heen. Iedere leidinggevende herkent dit wel. Vooral omdat het iedereen weleens overkomt. Je bent er wel maar toch niet omdat je met je gedachten heel ergens anders bent.
De tweede soort luisteren is ‘luisteren op je eigen manier’. Je bent in de ruimte aanwezig. Je luistert wel, je hoort de woorden van de ander, maar vertaalt die woorden min of meer onbewust direct naar je eigen ervaringen, aannames en overtuigingen. Eigenlijk is dit niet echt luisteren maar meer het horen van zaken in andermans verhaal om die te gebruiken in je eigen verhaal.
Deze twee manieren van luisteren passen niet bij jouw leiderschap. Waarom niet? Omdat deze twee manieren alleen passen bij leidinggevenden die alleen maar geïnteresseerd zijn in hun eigen verhaal en geen ruimte geven aan de inbreng van anderen. Dit neigt naar autoritair zijn. Ik ga er van uit dat jij jezelf en je opvattingen niet belangrijker vindt dan die van je medewerkers. Door naar hen te luisteren kun je leren van je omgeving. En leren willen we toch allemaal?
En nog twee
De derde soort luisteren die ik wil noemen in dit blog is gericht op het onderzoeken- en het vergaren van kennis. Door goed te luisteren ben je op zoek naar overeenkomsten en verschillen in relatie tot wat je zelf al weet. Door goed te luisteren herken je wat er gezegd wordt en word je bevestigd in je kennis. Leidinggevenden luisteren op deze manier als zij op zoek zijn naar alle beschikbare en relevante kennis om bijvoorbeeld een besluit te nemen.
De vierde manier van luisteren is empathisch luisteren. Empathisch luisteren betekent dat je als leidinggevende met oprechte belangstelling en inlevingsvermogen luistert naar wat er gezegd wordt. Het is jouw opdracht om echt te begrijpen wat er speelt en de emotie te begrijpen die vaak achter woorden verborgen is. Jouw eigen waarden en oordelen loslaten en niet bang zijn iets te horen dat je niet bevalt. Het kan immers zomaar gaan over zaken waar je als leider verantwoordelijk voor bent.
Onderzoekend luisteren
Onderzoekend luisteren gaat nog een stapje verder dan empathisch luisteren. In deze vorm van luisteren ben jij op zoek naar iets wat je nog niet weet. Wat onbekend is. Deze wijze van luisteren vraagt van jou en je gesprekspartner(s) jezelf zo openstellen dat nieuwe informatie ook echt binnen kan komen. Zonder een onmiddellijk oordeel en zonder er meteen een eigen aanname aan te koppelen. Geniet samen van de ontdekking en bespreek later wat je er mee kunt.
Door empathisch en onderzoekend te luisteren krijg je als leidinggevende echt te horen hoe het zit en waar het werkelijk om gaat. Deze informatie is voor jou als leidinggevende belangrijk om je positie goed in te kunnen vullen.
Luisteren als basis voor besluitvorming
Ben jij al een luisterend leider? Dat is fijn en dan wil ik je uitnodigen om daar vooral mee door te gaan. Ben jij nog niet zo ver als leider dan heb je misschien iets aan onderstaande tips.
1. Neem afstand van je eigen opvattingen en overtuigingen.
Je eigen opvattingen en overtuigingen belemmeren je om vrij en open te luisteren. En daarmee ontgaat je veel van wat er werkelijk speelt in je team of in je organisatie.
2. Ontwikkel een natuurlijke nieuwsgierigheid. Verdiep je eens in de pathos, ethos en logos als het gaat om gesprekken en de rol van luisteren daarin. Probeer echt te begrijpen hoe het zit. Luister vooral ook naar wat er niet wordt gezegd, daar zit ook veel informatie in. Het is jouw taak als leider om dat ook te kunnen.
3. Schakel tussen verschillende uitgangspunten en inzichten in een gesprek. Luisteren naar de kleine dingen, de details, neem de niet-relevante zaken die je wel opvallen serieus. Relateer ze voor jezelf aan de visie en de missie van je organisatie.
4. Tenslotte is het van belang dat je een open, vrije, aandachtige en moedige luisterhouding hebt.
Want als er één ding is dat essentieel is om goed te kunnen luisteren: durf stil te zijn en te luisteren!
Wil je samen met mij een start maken in het (opnieuw) leren luisteren? Begin dan hier en we maken snel een afspraak.
